نکته‌ای چند دربارۀ فرهنگ شرف‌نامه

author

  • شوکت رستم‌اف استادیار
Abstract:

فرهنگ شرف‌نامه تألیف ابراهیم قوامی فاروقی ازجمله آثار گران‌مایۀ زبان و ادب فارسی است که نگارش آن در سال ۸۷۸ق در بیهار هند به‌پایان رسیده است. منابع علمی اطلاعات مختلفی دربارة شرف‌نامه و مؤلف آن به‌دست داده‌اند؛ ازجمله اینکه قوام‌الدین فاروقی آن را به شرف مرشد خویش، شرف‌الدین احمدبن یحیی منیری، شرف‌نامۀ منیری نام‌گذاری کرده است. در فهرست‌های مختلف گنجینه‌های خطی دربارۀ مندرجه، شکل و زمان کتابت نسخه‌های گوناگون فرهنگ شرف‌نامۀ منیری معلومات فراوان است. مقالۀ حاضر برمبنای دو نسخۀ تاجیکستانی این فرهنگ تهیه شده است. تحلیل این دو نسخه نشان می‌دهد که شرف‌نامۀ منیری دارای ارزش‌های علمی و ادبی فراوانی بوده که نشان‌دهندۀ ظهور مرحلۀ مهم رشد و تکامل فرهنگ‌نویسی در قرن پانزدهم میلادی است. از ویژگی‌های مهم این فرهنگ، غنای ترکیبات لغوی، بالا بودن ارزش علمی معلومات ارائه‌شده، ذکر حرکات لغات و تفسیر با مرادف‌ها و اوزان و ذکر جامع معانی، کاربرد اصول شرح معانی برخی شواهد، و اقتباس از قرآن کریم و احادیث در تفسیر معنی‌ها و شرح برخی ابیات است که در این مقاله با ذکر شاهدمثال‌هایی بدان‌ها پرداخته شده است. از مجموع مطالب ذکرشده در این مقاله می‌توان نتیجه گرفت علم لغت‌نگاری فارس و تاجیک در قرن پانزدهم تحولات عجیبی را پشت ‌سر گذاشته و به روش‌های جدیدی دست یافته است که بعدها برای ظهور فرهنگ‌های جامع زمینه‌های مفیدی فراهم کردند. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نکته ای چند دربارۀ فرهنگ شرف نامه

فرهنگ شرف نامه تألیف ابراهیم قوامی فاروقی ازجمله آثار گران مایۀ زبان و ادب فارسی است که نگارش آن در سال ۸۷۸ق در بیهار هند به پایان رسیده است. منابع علمی اطلاعات مختلفی درباره شرف نامه و مؤلف آن به دست داده اند؛ ازجمله اینکه قوام الدین فاروقی آن را به شرف مرشد خویش، شرف الدین احمدبن یحیی منیری، شرف نامۀ منیری نام گذاری کرده است. در فهرست های مختلف گنجینه های خطی دربارۀ مندرجه، شکل و زمان کتابت ن...

full text

معرفی و مطالعه نگاره‌های شرفنامه امیرشرفخان بدلیسی (شرفنامه بودلیان)

شرفنامه قدیمی‌ترین تاریخ تفصیلی نوشته‌شده دربارۀ کردهاست. مؤلف آن امیر شرفخان بدلیسی از کودکی در دربار صفوی پرورش یافته بود و به‌واسطۀ موقعیت ایلی و خانوادگی سال‌ها از طرف پادشاهان صفوی مصدر امیری را داشت. از میان نسخه‌های متعدد این تاریخ، نسخۀ نگهداری‌شده در کتابخانۀ بودلیان، به‌عنوان تنها نسخۀ مصور، از اهمیت زیادی برخوردار است. این نسخۀ شرفنامه تاکنون از نظر محققان حوزۀ نگارگری ایرانی پنهان م...

full text

دربارۀ چند بیتِ منسوب به فردوسی

در بعضی نسخ و چاپ­‌های شاهنامه یا منابعِ منظوم و منثورِ دیگر، تک‌­بیت‌ها یا دوبیت‌­هایی به نام فردوسی آمده است که پشتوانۀ استواری در دست‌­نویس‌­های کهن و معتبرِ شاهنامه ندارد و از این روی سرودۀ فردوسی نیست، ولی به دلایلی مانند: مضمونِ اخلاقی و تعلیمی، زیباییِ ادبی، مَثَل‌شدگی و تکرار، در سنّت ادبی ایران به نام فردوسی مشهور و متداول شده و در مآخذ مختلف (عمدتاً مربوط به امثال فارسی) آمده...

full text

دربارۀ ساخت و ریشه‌شناسی چند فعل تالشی

تالشی از گویش‌های ایرانی شمال غربی به شمار می­آید که در حاشیۀ دریای خزر رواج دارد. جستارِ پیشِ روی پس از اشاره­ای مختصر دربارۀ ساختِ فعل در تالشی، به بررسی ریشه‌شناختیِ 14 فعل از تالشی مرکزی پرداخته‌است. داده­های تحقیق و ضبط آنها براساس تلفظِ رایج در تالشی مرکزی است. در مدخلِ هر فعل، نخست ماده­های مضارع و ماضی تالشی آورده شده، سپس برپایة برابر یا همریشة واژه در دیگر گویش‌ها و زبان‌های ایرانی و نیز زب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 12

pages  71- 84

publication date 2006-09-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023